Azaroaren 7an, Deustuko Unibertsitateko Mendeurrena eraikinean urtero bezala, elkartuko gara Elkarrekin Ikasten BOMSeko IX. prestakuntza-jardunaldian. Sareko arlo ezberdinetako profesionalek hainbat gai interesgarri aurkeztuko dituzte bertan. Animatu eta etorri!

Izena emateko epea urriaren 27an bukatuko da.

Beheko loturetan dituzue egitaraua eta eskaera egiteko formularioa.

BOMS etengabe ari da aurrera egiten langile guztioi esker, eta hobetzen jarraitzeko, jakin nahi dugu zein den BOMSeko langileen asebetetze-maila gure erakundearen alderdi batzuei buruz (prestakuntza, segurtasuna, lan-baldintzak, komunikazioa eta abar).

Langileen iritzia jakiteak lagunduko digu elementurik garrantzitsuenak indartzen eta hobekuntza-planak zehazten, betiere aurrera egiteko asmoz.

Erantzuteko epea zabalik egongo da urriaren 31ra arte. Ondoren, Zuzendaritzak emaitzak aztertu eta zabalduko ditu, eta jakitera emango du zein izan daitezkeen hobetzeko ekintzak.

Beheko estekaren bidez, helduko zarete inkestara. Guztiz anonimoa da, eta ez da denbora asko behar hura betetzeko.

Azken hilabeteetan, aztertu ditugu gure arreta-zentroak identifikatzen dituzten izenak esparru guztietan (zentroetako errotuluak, aplikazio informatiko korporatiboetan erabilitakoak, web-orrikoak, Intranet-en…).

Honako irizpide hauetan oinarritu gara zeregin horretarako:
- Erabiltzaileek eta profesionalek erabili ohi dituzten izenak.
- Generoari dagokionez, hitz neutroak erabiltzea.
- Beste ESI batzuetako profesionalek errazago identifikatzea (adibidez, Osabide Global-en bidez ematen diren eta aurrez aurrekoak ez diren kontsultetarako)

Erantsitako fitxategian dituzue zentroen izenak, BOMSeko Zuzendaritzak adostu eta onartutakoak.

E.G.

Intraneteko BOMSeko irudiak atala eguneratu dugu 3 ospitaleetako, 4 eskualdeetako zentroetako eta egoitzako argazkiekin.

Helburua da BOMSeko profesionalok argazki eguneratuak eskura izatea, hitzaldi, aurkezpen, bileretan eta abarretan erabiltzeko.

Irudi gehiago txertatuko ditugu, zentro guztietako argazkiak eduki arte.

Martxoaren 24an, BOMSeko profesionalak Egoitzako ekitaldi-aretoan bildu ginen, 2022an erretiratuei omenaldia egiteko, egindako lana eskertzeko eta etapa berri honetan onena opa izateko.

Omendutakoen senitarteko, lankide eta lankideez gain, Osasun Mentaleko Sareko Zuzendaritza Taldea ere bertan izan zen. Esker oneko hitzak egin zizkieten eta opari bat eman zieten.

Ekitaldira joan direnentzat erakundearentzat bezain une maitagarria izan zela espero dugu.

Irailaren 22an BOMSen eta Eragintzaren arteko jardunaldia egin zen BOMSeko egoitzan lankidetza estutzeko helburuarekin. Jardunaldian nabarmendu zen osasun mentaleko arazoak dituzten pertsonengan lana lortzeak eta mantentzeak duen eragin positiboa.

Hori azaltzeko, Eragintzaren bi erabiltzailek euren esperientzia partekatu zuten.

Osakidetzako profesional eta tresna teknologikoen erabiltzaile zaren aldetik, litekeena da zure egunerokokoan aurre egin behar izatea ziberintzidenteei. Hilabete honetan argitaratu dugun infografian ohiko erasoen berrikuspena egin dugu.

Existitzen direla jakitun izanda bakarrik egongo gara prestatuta horietan ez erortzeko.

E.G.

Udako atsedenaldiaren ostean, Buenamente oso musikal batekin itzuli gara, solasean arituko baikara Gallartako L. Balboa artista raperoarekin eta Ondarroako disko-jartzaile Ireide Basaras Celeraka-rekin. Gainera, Hasni aljeriarraren kantak eta Tamara Kamneszain argentinarraren poesia entzungo ditugu. Hori guztia, beti bezala, urtebetetzeak zoriontzeko atalarekin batera.

Badakit Buenamente-ren falta sentitu duzuela; horregatik bueltatu gara horren programa oparoarekin. Espero dut zuen gustukoa izatea.

Janire Ibarrondo

Psikopatia eta psikopatak deserosoak dira psikiatriarentzat. Alde batetik, gaixo mentaltzat hartzen ditugu (zentzu zabalean) gure sailkapen-sistemetan, nahiz eta terminoa eufemismoz apaintzen dugun. Bestetik, sendaezintzat, krudeltzat eta gaiztotzat jotzen ditugu, eta gure zerbitzuetatik kanpo uzten ditugu (arrazoiz edo arrazoirik gabe).

Hau ez da leku aproposa giza gaiztakeriari buruzko edo psikopatiaren korrelatu neurokognitibo eta neuroemozionalei gaineko eztabaida akademiko edo filosofiko baterako, baina onartu behar dugu psikopatak eta euren “psikopatakeriak” (batzuk behintzat) oso erakargarriak direla literaturarako eta irakurleentzat (bai eta zinemarako eta ikusleentzat ere); muturrekoenak, agian, are erakargarriagoak dira: Anibal Lecter psikiatra esaterako, Thomas Harrisek El Dragón Rojo eleberrirako sortutako pertsonaia, “El Silencio de los Corderos” filmak ospetsua egin zuena. Baina, beharbada, literaturaren psikopata nagusia (eta gero zinemara ere arrakastaz eramana) New Yorkeko yuppie bat da, Patrick Bateman, 80ko hamarkadan jendea gero eta era ankerragoan hiltzeari gustua hartu zion inbertsio-bankari gaztea, horretarako motibazioa zaletasuna besterik ez zuena.

Haren sortzailea Bret Easton Elis idazle estatubatuarra da, X belaunaldia deiturikoaren adierazgarrienetako bat (millenials-en eta baby boomers-en artean dagoena: gutxi gorabehera 1965 eta 1981 artean jaiotakoak; nahiz eta, ikusten dugunez, hainbat irizpide dauden belaunaldi hori definitzeko). Nahiz eta ezaguna egin zen American Psycho sortzeagatik, 21 urte baino ez zituenean idatzi eta argitaratu zuen bere lehen eleberria (Menos que cero, Anagrama, 1986), zori handiz argitaratu ere, harekin aberastu baitzen.

American Psychok ez zituen ez irakurleak ez kritika axolagabe utzi, eta kritika basati bezainbeste goraipamen izan zituen, harritzekoa ez dena, ikusita zein diren jorratutako gaiak eta liburuaren orrialdeei darizkien hoztasuna eta ankerkeria.

J.U.

Egia esan, ez dakigu film honek benetan zerikusirik ote duen buruko gaixotasunarekin; agian ez, batzuetan (askotan) horrela dirudien arren. Kontua da pasadizo batek lotura bat egitera gonbidatzen gaituela (nire buruak, behintzat, bai egiten duela). Orain dela urte batzuk, Errehabilitazio Psikosozialari buruzko urteroko jardunaldietan (gaur egungo Sarearen urteko jardunaldien aurrekaria), Graham Thornicroftek parte hartu zuen amaierako hitzaldian, Shunned (Baztertuak) liburuaren argitalpenaren harira, eta bertan jorratzen zuen gaixotasun mentalari lotuta dauden estigma eta bazterketa. Ez dut aurkezpena bera gogoratzen, bai ordea, argi eta garbi, hura nola hasi zuen: isilik, oholtzan paseatzen, ”Donnie Darko” filmeko abestirik ezagunena (Mad World) entzuten uzten zigula, Tears and Fears-en abesti originala, filmean Gary Julesek interpretatzen zuena.

Pelikula aspaldian ikusi nuenez, ez dakit antzeko zirrara eragingo zidan oraintxe bertan. Ez nuen batere ulertzen nerabe haren istorioa, Frank izeneko untxi handi eta beldurgarri batekin topo egin eta etorkizunari buruzko aurremonizio ez oso zorionekoak egiten zizkiona, hegazkin baten turbina bere etxeko teilatura erortzen ari zen bitartean. Hari buruzko iruzkin batzuetan esan dute Donniek eskizofrenia zuela, baina azalpen hori errazegia iruditzen zait (guztia gaixotasun mentalaren ondorio dela esatea), aintzat hartuta bere sintoma asko gehiegizkoak zirela (sintomak izanez gero). Nolanahi ere, Donnie terapian dago, eta medikazioa hartzen ari da; jakina, bere hurbilekoek uste dute ez dagoela burutik sano. Baina eszenaratze bitxi horretatik harago doa filma, eta azpiko gaitzat predestinazioa hartuta, onartu behar dut era guztietako iritziak sor ditzakeela planteamenduaren eta garapenaren anbiguotasunak.

Filma zuzendu zuenean, Richard Kellyk 25 urte pasatxo besterik ez zituen, eta komertziala baino kritika-arrakasta izan zuen, diru gutxi biltzea lortu baitzuen. Eta, batzuetan gertatzen den moduan, denborarekin kultuzko film izatera heldu da. Aktore-zerrendan aurpegi ezagun batzuk daude, hala nola Drew Barrymore, Patrick Swayze eta Mary McDonnell (Laura Roslin Battlestar Galactica-n).

J.U.

Oraingo honetan, gure ohiko kolaboratzaile Juan Medranok ekarri digun komikiaren gidoia Altarriba kazetari, idazle eta komikigileak egindakoa da. Egile berberak ondu zuen El Arte de Volar ospetsua, Lmentalaren apirileko zenbakian komentatu genuena.

Komiki hau trilogia baten liburukietako bat da, eta gehienbat Altarribaren bizilekuan gertatzen da, Gasteizen; nahiz eta bera Zaragozakoa den. Thriller moduko bat da. Bertan, Ángel Molinos psikologian doktore eta arrakastarik izan ez duen dramaturgoak buruko nahasmenduen behatoki batentzat egiten du lan, Otrament izenekoa, nazioarteko farmazia-enpresa ezagun baten barruan dagoena (Pfizin). Azken horrek giza kobaiak erabiltzen ditu droga berriak garatzeko. Angelen lana profil psikologiko "patologizagarri" berriak sortzean datza, Pfizin-ek ekoitzitako botiken kontsumoa areagotzeko xedez. Komikiak Angoulêmeko Zinemaldiko Tournesol Saria jaso zuen 2019an.

Informazio gehiago duzue eskuragarri erantsitako artxiboan.

J.U.

Egia esan, orain arte ez dugu jakin holakorik existitzen zenik, eta harrigarria egiten zaigu. Izan ere, fobia pairatzen duen pertsona batek gehiegizko erreakzioa izan eta larritasuna agertzen duenean, neurri gabekoa iruditzen zaigu, guk ez dugulako halakorik sentitu; hala ere, ulertzen dugu fobia edukitzea animaliei (zoofobia), oso handia ez den leku batean itxita geratzeari (klaustrofobia), odola ikusteari (hematofobia), dentistari (odontofobia), espazio irekiei (agorafobia), eta baita dinosauroei ere (deinofobia), nahiz eta gizakiak horiek desagertu eta 60 milioi urte geroago Lurrean bizitzen hastea.

Baina, fobia izatea musikari? Ulertzen dugu pertsona batzuek izu-laborria izatea reggaetoia entzuteari, edo ihes egitea bere betiko lagunak karaokean mikrofonoa hartzen duenean, baita hanka egitea poeta-kantautore batengandik, edo habanera-jaialdi batetik ere. Baina edozein musika mota entzuten duzunean, larritasuna sentitu, kosta ahala kosta hura saihestu, edo etsi-etsian ihes egitea…

Bada, horixe melofobia; hitzez hitz esanda, musikari beldur irrazionala izatean datza. Entzuteak ez ezik, hura irudikatzeak ere izu-atake bat eragin dezake. Bizi garen munduan (isiltasuna anekdotikoa den mundu batean) melofobia larria nozitzeak ia guztiz baldintza dezake gure bizitza. Ez dugu aurkitu haren maiztasun inguruko daturik, ezta kasu kliniko jakin baten adibiderik ere; beraz, uste izatekoa da oso bakanka agertzen dela. Ezezaguna da horren jatorria, baina horretarako tratamendua beste fobia batzuena da: funtsean, terapia kognitibo konduktuala (ez dakigu norainoko arrakasta duen).

Bide batez, esango dugu Melophobia izena duela, halaber, AEBko rock alternatiboko taldearen 2013ko "Cage the Elephant" albumak, 2015ean musika alternatiboko diskorik onenaren Grammy sarirako hautagaia izan zenak. Nahiz eta askok ez daukazuen entzuna, taldea ospea irabazten joan da: 400 milioi aldiz entzun da Spotify-n, eta dagoeneko bi Grammy-sari lortu ditu rock-diskorik onenari, 2016an eta 2019an.

J.U.

Janire Ibarrondo eta Juan Medrano.